Rrjeti i të dhënave të llogarive në ferma

Sektori i bujqësisë në Shqipëri është sektori më i rëndësishëm për ekonominë e vendit. Ai ka një rol vendimtar në zhvillimin e vendit dhe është një nga fushat më fitimprurëse për të investuar në Shqipëri. Menaxhimi i fermës përbëhet nga një sërë aktivitetesh të ndërmarra nga fermeri duke përfshirë kombinimin dhe koordinimin e burimeve njerëzore, fizike dhe financiare, në mënyrë që ta bëjnë fermën sa më fitimprurëse. Një pjesë e rëndësishme e menaxhimit të biznesit në fermë është matja dhe analizimi i performancës financiare të biznesit në mënyrë që t’i përgjigjet pyetjeve të rritjes dhe qëndrueshmërisë. Për të gjithë këto arësye, një nga obligimet e Shqiperisë (Ministrisë së Bujqësisë) të kërkuara nga DG Agri (Ministria e Bujqësisë së BE-së) është krijimi i Rrjetit të Dhënave të Llogarive në Ferma.

Çfarë është Rrjeti i të Dhënave të Llogarive në Ferma?

Rrjeti i të Dhënave të Llogarive në Ferma (FADN), është një sistem përmes të cilit mblidhen të dhënat vjetore për rezultatet ekonomiko-financiare të fermave. Bashkimi Evropian ka zhvilluar një gamë instrumentesh për vlerësimin e sektorit të bujqësisë. Ky është një nga instrumentet që e ka ndihmuar BE-së në mbledhjen e informacionit në lidhje me shpenzimet, të ardhurat dhe performancën ekonomiko-financiare të fermës. Të dhënat të cilat mblidhen përmes këtij instrumenti përfshijnë, por nuk janë të limituara në lidhje me: a) vlerën e prodhimit të të korrurave, b) shitjet dhe blerjet në fermë, c) kosto të prodhimit, d) pasuri/asete, detyrime, e) kredi dhe subvencione. Këto të dhëna i mundësojnë autoriteteve përkatëse që të hartojnë rekomandime që kontribuojnë në krijimin e politikave të favorshme për zhvillimin e sektorit të bujqësisë.

Rrjeti i të dhënave të llogarive në ferma (FADN – Farm Accountancy Data Network) është krijuar në vitin 1965. Ai paraqet nje database i cili zhvillohet në shtetet anëtare dhe kandidate të Bashkimit Europian. Çdo vit mblidhen të dhëna kontabiliteti/database për mbi 120,000 ekonomi bujqësore në 28 shtete anëtare të Bashkimit Europian. FADN bazohet në implementimin me të njëjtin princip të mbajtjes së kontabilitetit të bizneseve të tjera jo-bujqësore duke pasur si qëllim:

Përcaktimin vjetor të të ardhurave të ekonomive bujqësore;

Analizë e ekonomive bujqësore;

Monitorim te ndikimit të Politikës të Përbashkët Bujqësore të BE-se.

Rrjeti i të Dhënave të Llogarive në Ferma (FADN) mblidhet nga burime të shumta nëpërmjet nje sistemi të përcaktuar për ndjekjen e evidencës të kontabilitetit të fermës, faturave, deklaratave etj., dhe të gjitha këto sistemohen nëpërmjet kalkulimit të të ardhurave të fermës (Farm Return Data Definitions). Ky sistem mund te jete ne forme manuale ose ne forme elektronike/software. Sistemi arrin të sigurojë te dhënat që lidhen me:

Të dhëna të përgjithshme për ekonominë;

Pronësia mbi tokën e përdorur bujqësore;

Shpenzimet në fermë;

Numri dhe vlera e blegtorisë;

Blerja dhe shitja e blegtorisë;

Prodhimi;

Grandet dhe Subvencionet;

Fuqia punëtore;

Trualli, ndërtesat dhe kapitali;

Detyrime te pashlyera/borxhet;

Tatimi mbi vlerën e shtuar;

Kuotat;

Kompensimet për prodhimin e bimor;

Përveç detyrimit nga BE-ja për ta implementuar, për çfarë tjetër mund të shërbejë Rrjeti i të Dhënave të Kontabilitetit të Fermës (FADN)?

Mbajtja e të dhënave nga veprimtaria prodhuese në fermë është domosdoshmëri që lidhet me shumëllojshmërinë e aktiviteteve bujqësore dhe blegtorale, apo sic shpesh shprehemi “fermë me aktivitet miks”. Nëse keto aktivitete nuk janë funksionale në forma elektronike apo në forma të mbajtjes së shënimeve (blloku i fermerit) për shpenzimet dhe të ardhurat në fermë nuk mundet të evidentohen detyrimet tatimore, treguesit financiare dhe të hartohet planifikimi i vitit në vijim.

Institucionet mikro-financiare, si kredituesit kryesore të aktiviteteve bujqësore, janë të interesuar të shohin perfomancën financiare të fermës bujqesore, mbi bazën e të cilave kryhen edhe analizat financiare dhe përcaktohet forca paguese e kredisë.  

Kjo është një nga arësyet që Institucioni Financiar NOA ka zhvilluar prej mëse 3 vitesh ditarin e fermerit, i aksesuar nga rreth 2,000 fermerë në të gjithë Shqipërinë, ku metodologjia e formulimit të këtij ditari arrin të sigurojë të dhënat e lartpërmendura.