Programi IPARD III dhe investimet diversifikuese në sektorin bujqësor

Programi IPARD III për Shqipërinë (2021-2027) u miratua nga Komisioni Europian pas suksesit të përthithjes së fondeve të IPARD II nga ana e Shqipërisë.

BE ka rritur angazhimin ndaj bujqësisë shqiptare duke miratuar në Bruksel buxhetin për programin IPARD III, një proces mjaft i rëndësishëm, me një buxhet që shkon 112 milion euro nga pala europiane dhe 34 milionë euro nga Qeverisë Shqiptare, pra në total 146 milionë euro.

Çfarë përfaqëson masa 7 që i përket investimeve në fermat diversifikuese?

Objektivat specifike të masës do të synojnë krijimin, diversifikimin dhe zhvillimin e aktiviteteve rurale, nëpërmjet mbështetjes për investime në diversifikimin e fermave dhe zhvillimin e aktiviteteve jo bujqësore në sektorët e mëposhtëm:

- Prodhimi i kërpudhave, bletarisë, bimëve zbukuruese dhe kërmijve;

- Përpunimi dhe tregtimi i MAP-ve të egra, kërpudhave dhe bletarisë;

- Përpunimi në fermë dhe tregtimi i drejtpërdrejtë i produkteve bujqësore;

- Akuakultura;

- Natyra dhe turizmi rural;

- Shërbime për biznesin dhe popullsinë rurale;

- Zejtaria dhe industria e prodhimit;

- Prodhimi dhe përdorimi i energjisë së rinovueshme per efekte mbeshtese bzinesi.

Sa do te jetë madhësia grandit në IPARD-III për investimet në ferma?

Kostoja minimale totale e pranueshme e investimit për projekt është 10,000 euro dhe maksimumi është 400,000 euro. Një aplikanti mund t'i jepen më shumë se një projekt, por kostoja totale e pranueshme e investimeve për përfitues sipas kësaj mase nuk mund të kalojë 600,000 euro për të gjithë periudhën programore.

Intensiteti i ndihmës është deri në 60% të kostos totale të pranueshme të investimit por mund të rritet deri në 70%, në rastet kur:

- Investimet kryhen nga fermerë të rinj dhe fermerë të certifkuar organik

- Bashkësi fermerësh

Mund të jepet 10% shtesë për:

- Investimet në lidhje me menaxhimin e mbetjeve, energjinë e rinovueshme dhe investime të tipit të ekonomisë me qark të mbyllur (ripërdorim efikas i materialeve të mbeturinave).

Për llojet e mësipërme të investimeve, intensiteti maksimal i ndihmës nuk mund të kalojë 75%.

Cilat janë disa kritere të rëndësishme në lidhje me aplikimet e sektorit agropërpunues?

Disa kritere specifike që subjektet e kësaj mase duhet të marrin parasysh në aplikime, dhe që lidhet me kriteret e kapaciteteve përpunuese për disa sektorë janë:

1) Furnizimi dhe prodhimi i kërpudhave, bletarisë, bimëve zbukuruese, kërmijve:

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni dhe/ose zgjerimi i dhomave dhe objekteve/ambienteve, si dhe blerja e pajisjeve, makinerive dhe pajisjeve të specializuara për prodhim/ kultivim dhe/ose trajtim pas vjeljes.

2) Përpunimi në fermë dhe tregtimi i drejtpërdrejtë i produkteve bujqësore (si qumështi, mishi, frutat dhe perimet, vera):

- Ndërtimi dhe/ose rindërtimi i objekteve dhe ambienteve të përpunimit në fermë dhe blerja e pajisjeve përkatëse.

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni dhe blerja e pajisjeve për pikat e shitjes në ferma për tregtimin e drejtpërdrejtë të produkteve bujqësore.

3) Përpunimi dhe tregtimi i BMA-ve të egra, kërpudhave, vajit të ullirit, bletarisë, peshkut dhe produkteve të peshkimit, prodhimi dhe tregtimi i esencave vajore:

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni i objekteve përpunuese dhe pajisjeve;

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni dhe blerja e pajisjeve për pikat e shitjes në objektin e prodhimit dhe për tregtimin e drejtpërdrejtë të produkteve.

4) Akuakultura (ujë i freskët dhe i kripur):

- Krijimi i fermave të reja ose zgjerimi i prodhimit të fermave ekzistuese të akuakulturës, duke përfshirë edhe pajisjet;

- Sistemet e menaxhimit të mbetjeve, pajisjet për pastrimin e ujërave nga pellgjet dhe rezervuarët dhe për monitorimin e karakteristikave të parametrave të cilësisë së ujit.

5) Natyra dhe turizmi rural:

- Ndërtimi dhe/ose rindërtimi i shtëpive dhe ndërtesave në stilin tradicional për t'u përdorur për aktivitete të lidhura me turizmin dhe për të shërbyer si atraksione turistike dhe blerja e pajisjeve përkatëse;

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni i objekteve dhe blerja e pajisjeve për sport dhe aktivitete të tjera rekreative.

6) Shërbime për popullsinë rurale dhe biznesin:

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni i objekteve dhe ambienteve për kujdesin privat të fëmijëve (lodra), kujdesin e të moshuarve (azile) ose personave me aftësi të kufizuara, edukimin dhe trajnimin e të rriturve, qendrat e IT dhe blerjet e pajisjeve të nevojshme;

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni i objekteve dhe lokaleve për riparimin dhe mirëmbajtjen e makinerive bujqësore, shërbimet elektromekanike dhe blerjen e pajisjeve të nevojshme;

7) Artizanati dhe industria e prodhimit.

- Ndërtimi dhe/ose rikonstruksioni i objekteve dhe ambienteve, blerja e pajisjeve për prodhimin e zejeve tradicionale, duke përfshirë shërbimet që u mundësojnë klientëve të marrin pjesë në aktivitete artizanale.

- Pajisje të specializuara për prodhim në shkallë të vogël, si përpunimi i tekstilit dhe drurit.

8) Prodhimi i energjisë së rinovueshme:

- Ndërtimi dhe/ose/rindërtimi i objekteve për prodhimin e energjisë së rinovueshme.

Për sektorin e turizmit rural dhe të natyrës, investimet në objektet akomoduese janë të kufizuara deri në 30 shtretër/vend/persona në total. Investimi në akomodimin turistik kufizohet në ndërtimin dhe/ose rindërtimin e shtëpive dhe ndërtesave në stilin tradicional.

Në rast investimi për impiante të energjisë së rinovueshme, kjo masë do të mbështesë vetëm projekte me kapacitet prodhues që tejkalon vetëkonsumin vjetor.

Roli i institucionit financiar NOA në mbështetje të subjekteve aplikues në grantet IPARD-III

Institucionit financiar NOA, mbështet me financim aktivitetet në zonat rurale nëpërmjet degëve të saj të shtrira në gjithë territorin e Shqipërisë.

Nisur nga eksperiencat e mëparshme në mbështetje të investimeve në skemat e IPARD-it, institucioni financiar NOA ka përgatitur një paketë të posaçme për këto investime deri në shumën 20 milion lekë. Kjo mbështetje konsiston në 2 drejtime kryesore:

- Këshillim profesional (falas) për të gjithë ato fermerë që synojnë të investojnë nëpërmjet granteve IPARD. Një ekip i specializuar i atashuar pranë departamentit të Agrobiznesit në NOA-s ofron shërbime këshillimi për të gjithë sektorët e ekonomisë bujqësore.

- Financim të menjëhershëm me produkt financiar specifik për të gjithë fituesit e kontratave të grantit IPARD, dhe jo vetëm.